[แก้] จำนวนธรรมดา
จำนวนธรรมดาในที่นี้หมายถึงจำนวนเต็มบวกและศูนย์ ภาษาจีนมีอักษรที่ใช้แทนค่าเลขโดดตั้งแต่ 0 ถึง 9 กับอักษรแทนค่าประจำหลักอีกจำนวนหนึ่งใช้แทน 10, 100, 1000 ฯลฯ ประกอบกันเป็นจำนวนโดยเรียงลำดับหลักจากมากไปหาน้อย คล้ายกับการอ่านจำนวนในภาษาไทย อักษรจีนที่ใช้แทนจำนวนมีอยู่สองชุด ชุดหนึ่งสำหรับใช้ในงานการบัญชีเพื่อป้องกันการแก้ไขจำนวน เรียกว่า ตัวเขียนใหญ่ (จีนตัวเต็ม: 大寫; จีนตัวย่อ: 大写; พินอิน: dàxiě) และอีกชุดหนึ่งสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน เรียกว่า ตัวเขียนเล็ก (จีนตัวเต็ม: 小寫; จีนตัวย่อ: 小写; พินอิน: xiǎoxiě) ตัวอย่างเช่นจำนวน 30 กับ 5,000 ตัวเขียนใหญ่จะเขียนว่า 叁拾 กับ 伍仟 ส่วนตัวเขียนเล็กจะเขียนว่า 三十 กับ 五千 ตามลำดับ สำหรับการอ่านและแปลความหมายจำนวนจะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไป
สมมติให้ (T) หมายถึงอักษรจีนตัวเต็ม และ (S) หมายถึงอักษรจีนตัวย่อ
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
零
〇
0
líng
〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹
一
1
yī
ตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (T)贰 (S)
二
2
èr
ตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่ายสำหรับการใช้ 兩 (T) หรือ 两 (S) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (T)叁 (S)
三
3
sān
ตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่ายนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (T) หรือ 参 (S) อีกด้วย
肆
四
4
sì
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍
五
5
wǔ
陸 (T)陆 (S)
六
6
liù
柒
七
7
qī
捌
八
8
bā
玖
九
9
jiǔ
拾
十
10
shí
บางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰
百
100
bǎi
仟
千
1,000
qiān
萬
萬 (T)万 (S)
10,000
wàn
เลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億
億 (T)亿 (S)
108
yì
ดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป
[แก้] อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน (จีนกลาง)
รูปแบบธรรมดา
หมายเหตุ
(ไม่มี)
幺
1
yāo
一
ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)
兩 (T)两 (S)
2
liǎng
二
อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)
拐
7
guǎi
七
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)
勾
9
gōu
九
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)
呀
10
yā
十
ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)
念廿
20
niàn
二十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีนในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย
(ไม่มี)
卅
30
sà
三十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
卌
40
xì
四十
รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
皕
200
bì
二百
พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》
[แก้] จำนวนขนาดใหญ่
ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่
อักษรจีน
億 (T)亿 (S)
兆
京
垓
秭
穰
溝 (T)沟 (S)
澗 (T)涧 (S)
正
載 (T)载 (S)
หมายเหตุ
พินอิน
yì
zhào
jīng
gāi
zǐ
ráng
gōu
jiàn
zhēng
zài
อักษรแบบอื่น
經 (T)经 (S)
杼
壤
พินอิน
jīng
zhù
rǎng
ระบบที่ 1
105
106
107
108
109
1010
1011
1012
1013
1014
แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2
108
1012
1016
1020
1024
1028
1032
1036
1040
1044
แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3
108
1016
1024
1032
1040
1048
1056
1064
1072
1080
แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4
108
1016
1032
1064
10128
10256
10512
101024
102048
104096
แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง
ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน
[แก้] จำนวนจากพุทธศาสนา
จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น
อักษรจีน/ชื่อจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
極 (T)极 (S)
1048
jí
恆河沙 (T)恒河沙 (S)
1052
hénghéshā
แปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇
1056
āsēngqí
จากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他
1060
nàyóutā
จากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (T)不可思议 (S)
1064
bùkěsīyì
แปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (T)无量 (S)
1068
wúliàng
แปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (T)大数 (S)
1072
dàshù
แปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"
[แก้] จำนวนขนาดเล็ก
ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้
อักษรจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
漠
10−12
mò
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺
10−11
miǎo
(จีนโบราณ)
埃
10−10
āi
(จีนโบราณ)
塵 (T)尘 (S)
10−9
chén
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙
10−8
shā
(จีนโบราณ)
纖 (T)纤 (S)
10−7
xiān
(จีนโบราณ)
微
10−6
wēi
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽
10−5
hū
(จีนโบราณ)
絲 (T)丝 (S)
10−4
sī
(จีนโบราณ)
毫
0.001
háo
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘
0.01
lí
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分
0.1
fèn
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
วันพฤหัสบดีที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2553
ภาษาจีน
[แก้] จำนวนธรรมดา
จำนวนธรรมดาในที่นี้หมายถึงจำนวนเต็มบวกและศูนย์ ภาษาจีนมีอักษรที่ใช้แทนค่าเลขโดดตั้งแต่ 0 ถึง 9 กับอักษรแทนค่าประจำหลักอีกจำนวนหนึ่งใช้แทน 10, 100, 1000 ฯลฯ ประกอบกันเป็นจำนวนโดยเรียงลำดับหลักจากมากไปหาน้อย คล้ายกับการอ่านจำนวนในภาษาไทย อักษรจีนที่ใช้แทนจำนวนมีอยู่สองชุด ชุดหนึ่งสำหรับใช้ในงานการบัญชีเพื่อป้องกันการแก้ไขจำนวน เรียกว่า ตัวเขียนใหญ่ (จีนตัวเต็ม: 大寫; จีนตัวย่อ: 大写; พินอิน: dàxiě) และอีกชุดหนึ่งสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน เรียกว่า ตัวเขียนเล็ก (จีนตัวเต็ม: 小寫; จีนตัวย่อ: 小写; พินอิน: xiǎoxiě) ตัวอย่างเช่นจำนวน 30 กับ 5,000 ตัวเขียนใหญ่จะเขียนว่า 叁拾 กับ 伍仟 ส่วนตัวเขียนเล็กจะเขียนว่า 三十 กับ 五千 ตามลำดับ สำหรับการอ่านและแปลความหมายจำนวนจะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไป
สมมติให้ (T) หมายถึงอักษรจีนตัวเต็ม และ (S) หมายถึงอักษรจีนตัวย่อ
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
零
〇
0
líng
〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹
一
1
yī
ตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (T)贰 (S)
二
2
èr
ตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่ายสำหรับการใช้ 兩 (T) หรือ 两 (S) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (T)叁 (S)
三
3
sān
ตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่ายนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (T) หรือ 参 (S) อีกด้วย
肆
四
4
sì
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍
五
5
wǔ
陸 (T)陆 (S)
六
6
liù
柒
七
7
qī
捌
八
8
bā
玖
九
9
jiǔ
拾
十
10
shí
บางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰
百
100
bǎi
仟
千
1,000
qiān
萬
萬 (T)万 (S)
10,000
wàn
เลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億
億 (T)亿 (S)
108
yì
ดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป
[แก้] อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน (จีนกลาง)
รูปแบบธรรมดา
หมายเหตุ
(ไม่มี)
幺
1
yāo
一
ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)
兩 (T)两 (S)
2
liǎng
二
อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)
拐
7
guǎi
七
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)
勾
9
gōu
九
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)
呀
10
yā
十
ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)
念廿
20
niàn
二十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีนในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย
(ไม่มี)
卅
30
sà
三十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
卌
40
xì
四十
รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
皕
200
bì
二百
พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》
[แก้] จำนวนขนาดใหญ่
ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่
อักษรจีน
億 (T)亿 (S)
兆
京
垓
秭
穰
溝 (T)沟 (S)
澗 (T)涧 (S)
正
載 (T)载 (S)
หมายเหตุ
พินอิน
yì
zhào
jīng
gāi
zǐ
ráng
gōu
jiàn
zhēng
zài
อักษรแบบอื่น
經 (T)经 (S)
杼
壤
พินอิน
jīng
zhù
rǎng
ระบบที่ 1
105
106
107
108
109
1010
1011
1012
1013
1014
แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2
108
1012
1016
1020
1024
1028
1032
1036
1040
1044
แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3
108
1016
1024
1032
1040
1048
1056
1064
1072
1080
แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4
108
1016
1032
1064
10128
10256
10512
101024
102048
104096
แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง
ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน
[แก้] จำนวนจากพุทธศาสนา
จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น
อักษรจีน/ชื่อจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
極 (T)极 (S)
1048
jí
恆河沙 (T)恒河沙 (S)
1052
hénghéshā
แปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇
1056
āsēngqí
จากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他
1060
nàyóutā
จากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (T)不可思议 (S)
1064
bùkěsīyì
แปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (T)无量 (S)
1068
wúliàng
แปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (T)大数 (S)
1072
dàshù
แปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"
[แก้] จำนวนขนาดเล็ก
ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้
อักษรจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
漠
10−12
mò
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺
10−11
miǎo
(จีนโบราณ)
埃
10−10
āi
(จีนโบราณ)
塵 (T)尘 (S)
10−9
chén
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙
10−8
shā
(จีนโบราณ)
纖 (T)纤 (S)
10−7
xiān
(จีนโบราณ)
微
10−6
wēi
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽
10−5
hū
(จีนโบราณ)
絲 (T)丝 (S)
10−4
sī
(จีนโบราณ)
毫
0.001
háo
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘
0.01
lí
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分
0.1
fèn
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
จำนวนธรรมดาในที่นี้หมายถึงจำนวนเต็มบวกและศูนย์ ภาษาจีนมีอักษรที่ใช้แทนค่าเลขโดดตั้งแต่ 0 ถึง 9 กับอักษรแทนค่าประจำหลักอีกจำนวนหนึ่งใช้แทน 10, 100, 1000 ฯลฯ ประกอบกันเป็นจำนวนโดยเรียงลำดับหลักจากมากไปหาน้อย คล้ายกับการอ่านจำนวนในภาษาไทย อักษรจีนที่ใช้แทนจำนวนมีอยู่สองชุด ชุดหนึ่งสำหรับใช้ในงานการบัญชีเพื่อป้องกันการแก้ไขจำนวน เรียกว่า ตัวเขียนใหญ่ (จีนตัวเต็ม: 大寫; จีนตัวย่อ: 大写; พินอิน: dàxiě) และอีกชุดหนึ่งสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน เรียกว่า ตัวเขียนเล็ก (จีนตัวเต็ม: 小寫; จีนตัวย่อ: 小写; พินอิน: xiǎoxiě) ตัวอย่างเช่นจำนวน 30 กับ 5,000 ตัวเขียนใหญ่จะเขียนว่า 叁拾 กับ 伍仟 ส่วนตัวเขียนเล็กจะเขียนว่า 三十 กับ 五千 ตามลำดับ สำหรับการอ่านและแปลความหมายจำนวนจะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไป
สมมติให้ (T) หมายถึงอักษรจีนตัวเต็ม และ (S) หมายถึงอักษรจีนตัวย่อ
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
零
〇
0
líng
〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹
一
1
yī
ตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (T)贰 (S)
二
2
èr
ตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่ายสำหรับการใช้ 兩 (T) หรือ 两 (S) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (T)叁 (S)
三
3
sān
ตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่ายนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (T) หรือ 参 (S) อีกด้วย
肆
四
4
sì
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍
五
5
wǔ
陸 (T)陆 (S)
六
6
liù
柒
七
7
qī
捌
八
8
bā
玖
九
9
jiǔ
拾
十
10
shí
บางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰
百
100
bǎi
仟
千
1,000
qiān
萬
萬 (T)万 (S)
10,000
wàn
เลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億
億 (T)亿 (S)
108
yì
ดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป
[แก้] อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน (จีนกลาง)
รูปแบบธรรมดา
หมายเหตุ
(ไม่มี)
幺
1
yāo
一
ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)
兩 (T)两 (S)
2
liǎng
二
อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)
拐
7
guǎi
七
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)
勾
9
gōu
九
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)
呀
10
yā
十
ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)
念廿
20
niàn
二十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีนในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย
(ไม่มี)
卅
30
sà
三十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
卌
40
xì
四十
รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
皕
200
bì
二百
พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》
[แก้] จำนวนขนาดใหญ่
ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่
อักษรจีน
億 (T)亿 (S)
兆
京
垓
秭
穰
溝 (T)沟 (S)
澗 (T)涧 (S)
正
載 (T)载 (S)
หมายเหตุ
พินอิน
yì
zhào
jīng
gāi
zǐ
ráng
gōu
jiàn
zhēng
zài
อักษรแบบอื่น
經 (T)经 (S)
杼
壤
พินอิน
jīng
zhù
rǎng
ระบบที่ 1
105
106
107
108
109
1010
1011
1012
1013
1014
แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2
108
1012
1016
1020
1024
1028
1032
1036
1040
1044
แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3
108
1016
1024
1032
1040
1048
1056
1064
1072
1080
แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4
108
1016
1032
1064
10128
10256
10512
101024
102048
104096
แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง
ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน
[แก้] จำนวนจากพุทธศาสนา
จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น
อักษรจีน/ชื่อจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
極 (T)极 (S)
1048
jí
恆河沙 (T)恒河沙 (S)
1052
hénghéshā
แปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇
1056
āsēngqí
จากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他
1060
nàyóutā
จากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (T)不可思议 (S)
1064
bùkěsīyì
แปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (T)无量 (S)
1068
wúliàng
แปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (T)大数 (S)
1072
dàshù
แปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"
[แก้] จำนวนขนาดเล็ก
ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้
อักษรจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
漠
10−12
mò
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺
10−11
miǎo
(จีนโบราณ)
埃
10−10
āi
(จีนโบราณ)
塵 (T)尘 (S)
10−9
chén
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙
10−8
shā
(จีนโบราณ)
纖 (T)纤 (S)
10−7
xiān
(จีนโบราณ)
微
10−6
wēi
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽
10−5
hū
(จีนโบราณ)
絲 (T)丝 (S)
10−4
sī
(จีนโบราณ)
毫
0.001
háo
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘
0.01
lí
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分
0.1
fèn
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
เลขภาษาจีน
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
零
〇
0
líng
〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹
一
1
yī
ตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (T)贰 (S)
二
2
èr
ตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่ายสำหรับการใช้ 兩 (T) หรือ 两 (S) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (T)叁 (S)
三
3
sān
ตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่ายนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (T) หรือ 参 (S) อีกด้วย
肆
四
4
sì
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍
五
5
wǔ
陸 (T)陆 (S)
六
6
liù
柒
七
7
qī
捌
八
8
bā
玖
九
9
jiǔ
拾
十
10
shí
บางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰
百
100
bǎi
仟
千
1,000
qiān
萬
萬 (T)万 (S)
10,000
wàn
เลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億
億 (T)亿 (S)
108
yì
ดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป
[แก้] อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน (จีนกลาง)
รูปแบบธรรมดา
หมายเหตุ
(ไม่มี)
幺
1
yāo
一
ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)
兩 (T)两 (S)
2
liǎng
二
อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)
拐
7
guǎi
七
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)
勾
9
gōu
九
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)
呀
10
yā
十
ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)
念廿
20
niàn
二十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีนในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย
(ไม่มี)
卅
30
sà
三十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
卌
40
xì
四十
รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
皕
200
bì
二百
พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》
[แก้] จำนวนขนาดใหญ่
ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่
อักษรจีน
億 (T)亿 (S)
兆
京
垓
秭
穰
溝 (T)沟 (S)
澗 (T)涧 (S)
正
載 (T)载 (S)
หมายเหตุ
พินอิน
yì
zhào
jīng
gāi
zǐ
ráng
gōu
jiàn
zhēng
zài
อักษรแบบอื่น
經 (T)经 (S)
杼
壤
พินอิน
jīng
zhù
rǎng
ระบบที่ 1
105
106
107
108
109
1010
1011
1012
1013
1014
แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2
108
1012
1016
1020
1024
1028
1032
1036
1040
1044
แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3
108
1016
1024
1032
1040
1048
1056
1064
1072
1080
แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4
108
1016
1032
1064
10128
10256
10512
101024
102048
104096
แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง
ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน
[แก้] จำนวนจากพุทธศาสนา
จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น
อักษรจีน/ชื่อจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
極 (T)极 (S)
1048
jí
恆河沙 (T)恒河沙 (S)
1052
hénghéshā
แปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇
1056
āsēngqí
จากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他
1060
nàyóutā
จากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (T)不可思议 (S)
1064
bùkěsīyì
แปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (T)无量 (S)
1068
wúliàng
แปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (T)大数 (S)
1072
dàshù
แปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"
[แก้] จำนวนขนาดเล็ก
ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้
อักษรจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
漠
10−12
mò
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺
10−11
miǎo
(จีนโบราณ)
埃
10−10
āi
(จีนโบราณ)
塵 (T)尘 (S)
10−9
chén
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙
10−8
shā
(จีนโบราณ)
纖 (T)纤 (S)
10−7
xiān
(จีนโบราณ)
微
10−6
wēi
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽
10−5
hū
(จีนโบราณ)
絲 (T)丝 (S)
10−4
sī
(จีนโบราณ)
毫
0.001
háo
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘
0.01
lí
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分
0.1
fèn
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
零
〇
0
líng
〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹
一
1
yī
ตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (T)贰 (S)
二
2
èr
ตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่ายสำหรับการใช้ 兩 (T) หรือ 两 (S) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (T)叁 (S)
三
3
sān
ตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่ายนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (T) หรือ 参 (S) อีกด้วย
肆
四
4
sì
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍
五
5
wǔ
陸 (T)陆 (S)
六
6
liù
柒
七
7
qī
捌
八
8
bā
玖
九
9
jiǔ
拾
十
10
shí
บางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰
百
100
bǎi
仟
千
1,000
qiān
萬
萬 (T)万 (S)
10,000
wàn
เลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億
億 (T)亿 (S)
108
yì
ดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป
[แก้] อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค
ตัวเขียนใหญ่
ตัวเขียนเล็ก
ค่า
พินอิน (จีนกลาง)
รูปแบบธรรมดา
หมายเหตุ
(ไม่มี)
幺
1
yāo
一
ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)
兩 (T)两 (S)
2
liǎng
二
อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)
拐
7
guǎi
七
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)
勾
9
gōu
九
ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)
呀
10
yā
十
ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)
念廿
20
niàn
二十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีนในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย
(ไม่มี)
卅
30
sà
三十
รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
卌
40
xì
四十
รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)
皕
200
bì
二百
พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》
[แก้] จำนวนขนาดใหญ่
ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่
อักษรจีน
億 (T)亿 (S)
兆
京
垓
秭
穰
溝 (T)沟 (S)
澗 (T)涧 (S)
正
載 (T)载 (S)
หมายเหตุ
พินอิน
yì
zhào
jīng
gāi
zǐ
ráng
gōu
jiàn
zhēng
zài
อักษรแบบอื่น
經 (T)经 (S)
杼
壤
พินอิน
jīng
zhù
rǎng
ระบบที่ 1
105
106
107
108
109
1010
1011
1012
1013
1014
แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2
108
1012
1016
1020
1024
1028
1032
1036
1040
1044
แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3
108
1016
1024
1032
1040
1048
1056
1064
1072
1080
แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4
108
1016
1032
1064
10128
10256
10512
101024
102048
104096
แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง
ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน
[แก้] จำนวนจากพุทธศาสนา
จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น
อักษรจีน/ชื่อจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
極 (T)极 (S)
1048
jí
恆河沙 (T)恒河沙 (S)
1052
hénghéshā
แปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇
1056
āsēngqí
จากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他
1060
nàyóutā
จากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (T)不可思议 (S)
1064
bùkěsīyì
แปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (T)无量 (S)
1068
wúliàng
แปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (T)大数 (S)
1072
dàshù
แปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"
[แก้] จำนวนขนาดเล็ก
ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้
อักษรจีน
ค่า
พินอิน
หมายเหตุ
漠
10−12
mò
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺
10−11
miǎo
(จีนโบราณ)
埃
10−10
āi
(จีนโบราณ)
塵 (T)尘 (S)
10−9
chén
(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙
10−8
shā
(จีนโบราณ)
纖 (T)纤 (S)
10−7
xiān
(จีนโบราณ)
微
10−6
wēi
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽
10−5
hū
(จีนโบราณ)
絲 (T)丝 (S)
10−4
sī
(จีนโบราณ)
毫
0.001
háo
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘
0.01
lí
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分
0.1
fèn
ยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)